Tworzenie lore

Czyż można stworzyć nowy liść?
John Ronald Reuel Tolkien

Medioznawczyni Janet H. Murray, semiolog i pisarz Umberto Eco oraz teoretyk narracji Richard Saint-Gelais. Co ich łączy? Jedna teoria dotycząca sposobu poznawania rzeczywistości rozumianej jako zbiór wiedzy na temat realiów. 

• Janet Murray mówi o oczekiwaniu encyklopedycznym, jakie indukują nowe media (internetowe encyklopedie, zwłaszcza w otwartym formacie wiki), realizujące "wizję wielkiej globalnej biblioteki" (Janet H. Murray, Hamlet on the Holodeck. The Future of Narrative in Cyberspace),
• Umberto Eco wtóruje jej, twierdząc że różne narracje mają pewną pojemność encyklopedyczną i wymagają od odbiorcy tego, by w trakcie ich poznawania stale odwoływał się do zgromadzonej wiedzy na temat świata, którą nazywa kompetencją encyklopedyczną (Umberto Eco, Lector in fabula La Cooperazione interpretativa nei testi narrativi),
• a Richard Saint-Gelais zauważa, że nawet w prozie fantastycznej, która nie może odsyłać tak jak inne do świata nam znanego, gdyż wytwarza ten nam nieznany, wciąż zakłada się po stronie czytelnika "dokonywanie korekt encyklopedycznych: uzupełnień, dedukcji czy modyfikacji umożliwiających ścisłą identyfikację uprzedniej encyklopedii czytelnika z tą zakładaną przez tekst, którą można nazwć ksenoencyklopedią" (Richard Saint-Gelais, L'empire du pseudo. Modernités de la science-fiction).

Co to oznacza dla światotworzenia i gier? Z grubsza tyle, że tworząc światy, musimy maksymalnie czerpać z wiedzy o tym, który znamy, ale równocześnie wytwarzać drugi w taki sposób, by można było równie efektywnie czerpać z wiedzy o nim w trakcie tworzenia kolejnych osadzonych w nim fikcyjnych narracji. 

Przyjrzyjmy się następującemu przykładowi:

Słowa oznaczone na niebiesko tworzą to właśnie, co Saint-Galais nazwał ksenoencyklopedią. Są one zrozumiałe tylko dla mieszkańców obcego świata, allotopii, w której Sol-Port to oczywista nazwa lokacji, stahsowie – kasty społecznej, hektaryº – jednostki miary, a dwukrotne zamordowanie kogokolwiek jest biologicznie możliwe. Równocześnie w tym samym fragmencie znajdziemy wiele pojęć i zjawisk oczywistych z perspektywy naszej empirycznej encyklopedii: np. córka, niedziela, słońce, chmury, błękit, wiatr, purpura, zamek, ptaki, włości, loże, dwieście czy honor. 

W poniższym nagraniu pokazuję, jak podobne encyklopedyczne definicje wykorzystywane są w grach w praktyce.